Erik Deiman - Zuiderzeeland - Schokland

Schokland is een ingepolderd eiland in waterschap Zuiderzeeland, een eiland op het droge. Het staat sinds 1995 op de werelderfgoed lijst en in het gebied, voornamelijk de bodem, heeft een hoge archeologische waarden. Het waterbeheer in Schokland heeft te maken met vele landgebruiken; (moderne) landbouw, recreatie en archeologie. Dit heeft een grote impact op het waterbeheer en om de landgebruiken naast elkaar te kunnen laten bestaan levert een complexe casus op.

Figuur 4 - Landgebruik schokland

Op dit moment worden er voorbereiding getroffen om voor het zuidelijke duingebied een herinrichtingsplan op te stellen. Het gaat om een oppervlakte van ongeveer 100ha. Dit omdat er uit voortschrijdend inzicht blijkt dat in dit gebied de archeologische waarden, de unique values, niet goed beschermd worden.
Het zuidelijke duingebied wordt nu gebruikt als modern agrarisch gebied. Tot nu toe ging dit goed samen met de archeologie in de bodem en de recreatie functie in het gebied. Het blijkt echter dat het geen duurzame combinatie is. Om in de toekomst knelpunten te voorkomen wordt er gewerkt aan een plan van de provincie en gemeente. De waterbeheerder, waterschap Zuiderzeeland, heeft hierin een adviserende rol.

Het bijzondere aan dit gebied is dat het geen projectmatig insteek heeft en daarbij dat de waterbeheerder in dit geval geen initiatiefnemer is (de gemeente en provincie zijn dit wel). In het geval van schokland, en specifiek het geval van het zuidelijk duingebied, is het de uitdaging voor het waterbeheer om rekening te houden met alle functies in het gebied, in het bijzonder de archeologische ‘functies’. Om archeologische waarden te behouden is de grondwaterstand en peilbeheer belangrijk, deze moeten hoger worden gehouden dan idealiter voor de huidige landbouw.

Figuur 5 - Nieuwe inrichting, natte lage natuur

Hoewel de waterbeheerder geen initiatief nemer is, maar waterbeheer heeft wel een sleutelrol. De gemeente en provincie hebben een aantal verordeningen, een aantal daarvan zijn specifiek gericht op agrariërs, denk aan wel of niet mogen ploegen, niet diep mogen steken, etc..

Op dit moment zijn gemeente en provincie in een voorbereidende fase om herinrichting van het zuidelijke duingebied te realiseren. Het waterschap heeft in deze voorbereidende fase een adviserende rol. Daarnaast, omdat water een belangrijke randvoorwaarde is, toets het waterschap de herinrichtingsvoorstellen op de haalbaarheid van (grond) waterstand.
Uit deze fase zal een advies komen over de herinrichting van het gebied, onder andere gebaseerd op de mogelijkheden die de aangenomen grondwaterstand biedt.